Sammy Shawky
7 juni, 06:00 • 4 minuten leestijd
Utrecht - "Flabbergasted", "verbijsterd", "in shock" en "een teleurstelling". Culturele instellingen die er slecht vanaf komen in het rapport van de Adviescommissie Cultuurnota reageerden gisteren verbolgen. Onder meer het Museum van Zuilen, Impakt festival, BAK en Festival Tweetakt zouden volgens de commissie geen subsidie meer moeten krijgen. Maar hoe bepaal je hoe de subsidiepot verdeeld wordt?
"Het is een beetje koffiedik kijken", zegt Arjo Klamer, emeritus hoogleraar culturele economie aan de Erasmus Universiteit. "Hoe bepaal je wie wel subsidie krijgt, en wie niet?" Hij vertelt dat speciale werkgroepen proberen om de kwaliteit van culturele instellingen zoals festivals, theaters en musea te beoordelen. Op basis van die beoordeling wordt het beschikbare geld verdeeld. "Dat wordt steeds moeilijker omdat de subsidiepot relatief alsmaar kleiner wordt."
'Duivels dilemma'
De speciale werkgroep in Utrecht, de Adviescommissie Cultuurnota, bracht woensdag hun aanbevelingen naar buiten. Het advies is om sommige instellingen die al jarenlang subsidie ontvangen, zoals het Nederlands Film Festival en IMPAKT Festival, geen geld meer de geven. Voor die instellingen is dat "ontzettend pijnlijk", zegt Klamer. "Die toewijzing van de subsidies is altijd een eng moment."
"Het is een duivels dilemma", vertelt Farid Tabarki, voorzitter van de adviescommissie. Hij zegt dat de commissie door het beperkte budget heeft geadviseerd om een aantal instellingen "die het goed doen en veel toegevoegde waarde hebben" geen subsidie te geven. "Dat voelt best ongemakkelijk, maar dat is nou eenmaal de klus." Ze doen dat volgens hem zo zorgvuldig mogelijk. "Het is een enorme verantwoordelijkheid."
De Adviescommissie Cultuurnota, waar Farid Tabarki de voorzitter van is, heeft 29 leden met verschillende achtergronden. Samen beoordeelden zij 105 subsidieaanvragen. Die moesten aan bepaalde eisen voldoen en mochten maximaal twintig pagina's zijn. De commissie kijkt naar vier criteria: de artistiek-inhoudelijke kwaliteit, de betekenis voor de stad, de uitvoerbaarheid en de bijdrage aan het culturele ecosysteem. Daaruit rolt een score en een ranglijst. Uiteindelijk hebben de bovenste 67 culturele instellingen een positief subsidieadvies gekregen.
Kritiek
Er is ook kritiek op de beoordeling, bijvoorbeeld van Impakt festival. "Het puntensysteem is heel moeilijk. Alle criteria worden even zwaar gewogen maar kwaliteit vind ik het belangrijkste", zegt Arjon Dunnewind. Daar sluit Tabarki zich bij aan. "Dat is de crux, het is enorm subjectief. We hebben gestreefd om er vanuit verschillende disciplines naar te kijken en te zoeken naar zo objectief mogelijke manieren."
Dunnewind heeft nog meer kritiek. Zo vindt hij onder meer dat er fouten zijn gemaakt in de beoordelingen van de uitvoerbaarheid en de relevantie voor de stad. "Het is logisch dat er eisen aan gesteld worden, maar het is niet logisch dat ze dat door een nauwe bril doen." Ook kregen disciplines zoals digitale cultuur te vaak een negatief subsidieadvies, zegt hij. "Foutjes kunnen gebeuren, het blijft mensenwerk", reageert Tabarki. Hij zegt dat aanvragers daarom ook de kans hebben gekregen om het conceptadvies in te zien en daarop te reageren. "Als bleek dat we iets niet goed gelezen hadden, hebben we het aangepast".
'Gênant'
De discussie over subsidies voor de cultuursector is met de komst van het aanstaande kabinet weer springlevend. Hoogleraar Klamer roept de sector op om minder afhankelijk te worden van overheidssubsidies. "Per kaartje zit er tussen de 70 en 80 procent overheidsgeld in. Het is eigenlijk gênant dat je er zo afhankelijk van bent", zegt hij. De oplossing ligt volgens hem vooral bij de bezoekers, die zouden meer moeten betalen. "Gefortuneerde Nederlanders kunnen best wat dieper in de buidel tassen."
Maar dat is volgens Dunnewind van Impakt festival geen goede oplossing. "Als je afhankelijk bent van rijke mensen is kunst straks alleen voor hen nog te zien. Zonder het subsidiestelsel is democratisering van kunst niet mogelijk." Daar sluit Tabarki zich bij aan. "Ik zou niet in een stad willen wonen waar kunst en cultuur geen onderdeel van is, maar dan moet je dat ook maatschappelijk dragen." Hij zegt dat kunst en cultuur niet altijd winstgevend kan worden.
Het advies over de subsidies ligt nu bij het college van B&W. "Wij hebben naar eer en geweten de opdracht zo goed mogelijk gedaan. Het is nu aan hen om daar een besluit over te nemen", zegt Tabarki.
Tips van de redactie
Puzzels
Alle puzzels
